Planowanie miejskie nazywane jest również planowaniem urbanistycznym i regionalnym, planowaniem regionalnym, planowaniem urbanistycznym, planowaniem przestrzennym, planowaniem rozwoju obszarów wiejskich, planowaniem fizycznym, zarządzaniem miejskim lub podobną kombinacją w różnych dziedzinach na całym świecie. Planowanie przestrzenne jest procesem technicznym i politycznym, który koncentruje się na rozwoju i projektowaniu zagospodarowania przestrzennego i środowiska zabudowanego, w tym powietrza, wody oraz infrastruktury wchodzącej i wychodzącej z obszarów miejskich, takiej jak sieci transportowe, komunikacyjne i dystrybucyjne. Tradycyjnie w planowaniu urbanistycznym stosowano podejście odgórne (top-down) w planowaniu przestrzennym fizycznego układu osiedli ludzkich. Podstawową troską było dobro publiczne, które obejmowało kwestie wydajności, warunków sanitarnych, ochrony i wykorzystania środowiska, a także wpływ planów generalnych na działalność społeczną i gospodarczą. W nadgodzinach w planowaniu urbanistycznym skupiono się na społecznych i środowiskowych uwarunkowaniach, które skupiają się na planowaniu jako narzędziu poprawy zdrowia i dobrobytu ludzi przy jednoczesnym zachowaniu standardów zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój został dodany jako jeden z głównych celów wszystkich przedsięwzięć planistycznych pod koniec XX wieku, kiedy szkodliwy ekonomiczny i środowiskowy wpływ poprzednich modeli planowania stał się oczywisty. Podobnie, na początku XXI wieku, pisma Jane Jacob o perspektywach prawnych i politycznych, mające na celu podkreślenie interesów mieszkańców, przedsiębiorstw i społeczności, skutecznie wpłynęły na urbanistów, aby przy planowaniu uwzględniali w szerszym zakresie doświadczenia i potrzeby mieszkańców. Planowanie urbanistyczne odpowiada na pytania o to, jak ludzie będą żyć, pracować i bawić się na danym obszarze, a tym samym prowadzi do uporządkowanego rozwoju na obszarach miejskich, podmiejskich i wiejskich. Planiści miejscy, choć zajmują się głównie planowaniem osiedli i społeczności, są również odpowiedzialni za planowanie efektywnego transportu towarów, zasobów, ludzi i odpadów; dystrybucji podstawowych artykułów pierwszej potrzeby, takich jak woda i elektryczność; poczucia integracji i możliwości dla ludzi wszelkiego rodzaju, kultury i potrzeb; wzrostu gospodarczego lub rozwoju biznesu; poprawy zdrowia i zachowania obszarów o naturalnym znaczeniu dla środowiska, które aktywnie przyczyniają się do zmniejszenia emisji CO2, jak również ochrony struktur dziedzictwa i środowiska zabudowanego. Planowanie miejskie jest dziedziną dynamiczną, ponieważ pytania o to, jak ludzie żyją, pracują i bawią się, zmieniają się z czasem. Zmiany te są stale odzwierciedlane w metodologiach planowania, kodeksach strefowych i politykach, dzięki czemu jest to dziedzina wysoce techniczna, polityczna, społeczna, ekonomiczna i środowiskowa. Planowanie miejskie jest interdyscyplinarną dziedziną, która obejmuje nauki społeczne, architekturę, geografię człowieka, politykę, nauki inżynierskie i projektowe. Praktycy planowania miejskiego zajmują się badaniami i analizami, myśleniem strategicznym, architekturą, projektowaniem urbanistycznym, konsultacjami społecznymi, zaleceniami dotyczącymi polityki, realizacją i zarządzaniem. Jest to dziedzina ściśle związana z projektowaniem urbanistycznym, a niektórzy urbaniści zajmują się projektowaniem ulic, parków, budynków i innych obszarów miejskich. Planiści miejscy współpracują z poznanymi dziedzinami architektury, architektury krajobrazu, inżynierii lądowej i wodnej oraz administracji publicznej w celu osiągnięcia strategicznych, politycznych i zrównoważonych celów. Wczesni urbaniści często byli członkami tych dziedzin, jednak obecnie urbanistyka jest odrębną, niezależną dziedziną zawodową. Dyscyplina planowania urbanistycznego jest szerszą kategorią, która obejmuje różne pod-dziedziny, takie jak planowanie przestrzenne, podział na strefy, rozwój gospodarczy, planowanie środowiskowe i planowanie transportu. Tworzenie planów wymaga dokładnego zrozumienia kodeksów karnych i strefowych kodeksów planowania. Innym ważnym aspektem planowania miejskiego jest to, że zakres projektów planowania miejskiego obejmuje planowanie przestrzenne na dużą skalę pustych terenów lub projektów typu greenfield, jak również drobne interwencje i remonty istniejących struktur, budynków i przestrzeni publicznych. Pierre Charles L’Enfant w Waszyngtonie, Daniel Burnham w Chicago i Georges-Eugene Haussmann w Paryżu planowali miasta od podstaw, a Robert Moses i Le Corbusier odnawiali i przekształcali miasta i dzielnice, aby zrealizować swoje pomysły w zakresie planowania urbanistycznego.
Spis treści:
Historia
Istnieją dowody na istnienie planowania urbanistycznego i projektowanych wspólnot pochodzących z cywilizacji mezopotamskiej, doliny Indusa, minojskiej i egipskiej w trzecim tysiącleciu przed naszą erą. Archeolodzy badający ruiny miast na tych terenach znajdują brukowane ulice, które zostały ułożone pod kątem prostym w siatce. Koncepcja planowanego obszaru miejskiego ewoluowała w miarę przyjmowania go przez różne cywilizacje. Począwszy od VIII wieku p.n.e., greckie państwa miejskie skupiały się głównie na planach ortogonalnych (lub zbliżonych do siatki). Starożytni Rzymianie, zainspirowani przez Greków, używali również ortogonalnych planów dla swoich miast. Rozprzestrzenianie się Cesarstwa Rzymskiego rozpowszechniło następnie idee urbanistyki. Gdy Cesarstwo Rzymskie upadło, idee te powoli znikały. Jednak wiele miast w Europie nadal trzymało się planowanego centrum miasta rzymskiego. Miasta w Europie od IX do XIV wieku, często rosły organicznie, a czasami chaotycznie. Jednak w następnych stuleciach wraz z nadejściem renesansu wiele nowych miast zostało powiększonych o nowo zaplanowane rozbudowy. Począwszy od XV wieku, o wiele więcej mówi się o projektowaniu miast i ludziach, którzy byli w to zaangażowani. W tym okresie zaczynają się pojawiać teoretyczne traktaty o architekturze i urbanistyce, w których pojawiają się teoretyczne pytania dotyczące planowania głównych linii, zapewnienia, że plany odpowiadają potrzebom danej ludności i tak dalej, a projekty miast są opisywane i przedstawiane. W okresie Oświecenia kilku europejskich władców podjęło ambitne próby przeprojektowania stolic. W okresie Drugiego Cesarstwa Francuskiego baron Georges-Eugène Haussmann, pod kierownictwem Napoleona III, przebudował miasto Paryż na bardziej nowoczesną stolicę, z długimi, prostymi, szerokimi bulwarami. Planowanie i architektura przeszły zmianę paradygmatu na przełomie XIX i XX wieku. Uprzemysłowione miasta 19 wieku rosły w ogromnym tempie. Zło życia miejskiego dla pracujących ubogich stawało się coraz bardziej widoczne jako sprawa publiczna. Laissez-faire styl zarządzania gospodarką przez rząd, w modzie na większość epoki wiktoriańskiej, zaczynał ustępować miejsca Nowemu Liberalizmowi, który był orędownikiem interwencji ze strony ubogich i pokrzywdzonych. Około 1900 r. teoretycy zaczęli opracowywać modele planowania urbanistycznego w celu złagodzenia skutków epoki przemysłowej, poprzez zapewnienie obywatelom, a zwłaszcza pracownikom fabryk, zdrowszego środowiska. Następne stulecie będzie zatem zdominowane globalnie przez centralne podejście do planowania urbanistycznego, niekoniecznie stanowiące wzrost ogólnej jakości środowiska miejskiego. Na początku XX wieku urbanistyka zaczęła być uznawana za odrębny zawód. Stowarzyszenie Planowania Miejskiego zostało założone w 1899 roku, a w 1909 roku Uniwersytet w Liverpoolu zaoferował pierwszy w Wielkiej Brytanii kurs akademicki z zakresu planowania miejskiego. W latach dwudziestych XX wieku w planowaniu miejskim zaczęły pojawiać się idee modernizmu i jednolitości, które przetrwały do lat siedemdziesiątych XX wieku. W 1933 r. Le Corbusier przedstawił Radiant City, miasto dorastające w formie wieżowców, jako rozwiązanie problemu zanieczyszczenia i przeludnienia. Jednak wielu planistów zaczęło wierzyć, że idee modernizmu w urbanistyce doprowadziły do wzrostu przestępczości i problemów społecznych. Upadek Detroit jest przykładem wpływu planowania społecznego na duży obszar miejski. W drugiej połowie XX wieku urbaniści stopniowo przenosili swoje zainteresowania na indywidualizm i różnorodność w centrach miast.
Praktyki XXI wieku
Urbaniści badający skutki rosnącego zatłoczenia na obszarach miejskich zaczęli zajmować się efektami zewnętrznymi, negatywnymi skutkami wywołanymi przez popyt ze strony większych systemów autostradowych w krajach zachodnich, takich jak Stany Zjednoczone. Departament Spraw Gospodarczych i Społecznych ONZ przewidział w 2018 r., że do 2050 r. około 2,5 miliarda ludzi więcej zajmie obszary miejskie w zależności od elementów demograficznych globalnej migracji. Nowe teorie planowania przyjęły nietradycyjne koncepcje, takie jak Niebieskie Strefy i Okręgi Innowacji, aby włączyć do miasta obszary geograficzne, które pozwalają na rozwój nowych przedsiębiorstw i priorytetowe traktowanie infrastruktury, która pomogłaby poprawić jakość życia obywateli poprzez wydłużenie ich potencjalnego okresu życia. Praktyki planowania uwzględniały zmiany w polityce, aby pomóc w rozwiązaniu problemu antropocentrycznych globalnych zmian klimatycznych. Londyn zaczął pobierać opłaty za korzystanie z samochodów próbujących dotrzeć do zatłoczonych już miejsc w mieście. Przyjmując taką politykę, miasta traktują priorytetowo także transport publiczny i rowerowy.
Teorie
Teoria planowania jest zbiorem pojęć naukowych, definicji, relacji behawioralnych i założeń, które definiują zbiory wiedzy o planowaniu przestrzennym. Istnieje osiem teorii proceduralnych planowania, które pozostają głównymi teoriami procedury planowania w dzisiejszych czasach: podejście racjonalnie całościowe, podejście przyrostowe, podejście transakcyjne, podejście komunikacyjne, podejście rzecznicze, podejście równościowe, podejście radykalne oraz podejście humanistyczne lub fenomenologiczne. Inne konceptualne teorie planowania obejmują teorię Trzech Magentów Ebenezera Howarda, którą przewidział dla przyszłości brytyjskiego osadnictwa, a także jego Garden Cities, Concentric Model Zone, zwany również przez socjologa Ernesta Burgess’a Modelem Burgess’a, Radburn Superblock, który zachęca do ruchu pieszego, Model Sektorowy i Model Wielorakich Jąder, między innymi.
Aspekty techniczne
Techniczne aspekty planowania urbanistycznego obejmują zastosowanie naukowych, technicznych procesów, rozważań i cech, które są związane z planowaniem zagospodarowania przestrzennego, projektowania urbanistycznego, zasobów naturalnych, transportu i infrastruktury. Planowanie urbanistyczne obejmuje takie techniki, jak: przewidywanie wzrostu populacji, planowanie przestrzenne, mapowanie i analiza geograficzna, analiza przestrzeni parkowej, badanie zaopatrzenia w wodę, identyfikacja wzorców transportowych, rozpoznawanie zapotrzebowania na żywność, przydzielanie usług zdrowotnych i socjalnych oraz analiza wpływu użytkowania gruntów. W celu przewidzenia, jak miasta będą się rozwijać i oszacowania efektów swoich interwencji, planiści używają różnych modeli. Modele te mogą być wykorzystane do wskazania związków i wzorców w danych demograficznych, geograficznych i ekonomicznych. Mogą one dotyczyć kwestii krótkoterminowych, takich jak sposób przemieszczania się ludzi przez miasta, lub kwestii długoterminowych, takich jak użytkowanie gruntów i wzrost gospodarczy. Jednym z takich modeli jest System Informacji Geograficznej (GIS), który jest wykorzystywany do stworzenia modelu istniejącego planowania, a następnie do prognozowania przyszłego wpływu na społeczeństwo, gospodarkę i środowisko. Kodeksy budowlane i inne regulacje łączą się z planowaniem przestrzennym, regulując sposób budowania i użytkowania miast z poziomu indywidualnego. Metodologie egzekwowania przepisów obejmują rządowe plany zagospodarowania przestrzennego, pozwolenia na budowę i kodeksy budowlane, a także prywatne służebności i pakty ograniczające.
Planiści miejscy
Urbanista jest profesjonalistą, który pracuje w dziedzinie urbanistyki w celu optymalizacji efektywności wykorzystania gruntów i infrastruktury w danej społeczności. Opracowuje plany zagospodarowania i zarządzania terenami miejskimi i podmiejskimi, zwykle analizując kompatybilność użytkowania gruntów, a także trendy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Opracowując każdy plan dla danej społeczności (czy to komercyjny, mieszkaniowy, rolniczy, przyrodniczy czy rekreacyjny), urbaniści muszą wziąć pod uwagę szeroki zakres zagadnień, w tym zrównoważony rozwój, istniejące i potencjalne zanieczyszczenia, transport, w tym potencjalne zatory, przestępczość, wartości gruntów, rozwój gospodarczy, sprawiedliwość społeczną, kodeksy zagospodarowania przestrzennego i inne przepisy prawne. Znaczenie planisty miejskiego wzrasta w XXI wieku, ponieważ nowoczesne społeczeństwo zaczyna borykać się z problemami zwiększonego wzrostu liczby ludności, zmian klimatycznych i niezrównoważonego rozwoju. Planista miejski może być uznany za profesjonalistę w dziedzinie zielonych kołnierzyków. Niektórzy badacze sugerują, że planiści miejscy na całym świecie pracują w różnych „kulturach planowania”, dostosowanych do lokalnych miast i kultur. Jednakże specjaliści określili umiejętności, zdolności i podstawowe zestawy wiedzy, które są wspólne dla urbanistów ponad granicami krajowymi i regionalnymi.